فهرست مطالب

فصلنامه اکوفیزیولوژی گیاهان زراعی
پیاپی 31 (پاییز 1393)

  • تاریخ انتشار: 1393/09/18
  • تعداد عناوین: 11
|
  • علی اسلامی*، رضا صدرآبادی حقیقی، مجتبی ظفریان صفحات 243-256

    این تحقیق به منظور بررسی روش های کاربرد کود زیستی فولزایم (حاوی باکتری Bacillus subtilis) بر خصوصیات مورفولوژیک، فیزیولوژیک، عملکرد و اجزای عملکرد چهار رقم گندم در مزرعه نمونه آستان قدس رضوی در سال زراعی 90-1389 اجرا شد. آزمایش به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار انجام شد. ارقام مختلف گندم به عنوان عامل اصلی شامل انواع فلات، پیشتاز، بهار و توس و روش های استفاده از کود زیستی فولزایم به عنوان عامل فرعی در چهار سطح کاربرد به صورت بذرمال، استفاده همراه با آبیاری، بذرمال و آبیاری به صورت توام و عدم استفاده یا شاهد در نظر گرفته شد. نتایج نشان داد که رقم فلات با ارتفاع ساقه 61.5 سانتی متر نسبت به سایر ارقام از ارتفاع کمتری برخوردار بود. به طوری که رقم های توس و پیشتاز نسبت به رقم فلات حدود 14.5% ارتفاع بیشتری داشتند. کاربرد کود زیستی فولزایم باعث افزایش محتوای کلروفیل شد و بیشترین مقدار آن در روش های کاربرد بذرمالی و ترکیب بذرمالی و آبیاری به دست آمد. در انتهای فصل رشد، محتوای کلروفیل برگ پرچم نشان داد ارقام گندم فلات و توس نسبت به دو رقم پیشتاز و بهار دارای محتوای کلروفیل بالاتری بودند. در بین ارقام مورد مطالعه رقم گندم بهار به لحاظ عملکرد بیولوژیک و عملکرد دانه واکنش بهتری نسبت به سایر ارقام نشان دادند به طوری که بیشترین عملکرد دانه از این رقم در تیمارهای کاربرد کود زیستی فولزایم به روش آبیاری و ترکیب بذرمالی و آبیاری به میزان 8609 و 9063 کیلوگرم در هکتار و کمترین آن در تیمار شاهد با رقم فلات به میزان 5858 کیلوگرم در هکتار مشاهده شد.

    کلیدواژگان: سنبله، کلروفیل، کود بیولوژیک، گندم
  • فاطمه هاشم زاده*، بهرام میرشکاری، مهرداد یارنیا، فرخ رحیم زاده خویی، علیرضا تاری نژاد صفحات 257-270

    به منظور بررسی تاثیر کودهای زیستی مایکوریزا، نیتروکسین، سوپرنیتروپلاس و کودهای شیمیایی نیتروژنه و فسفره بر عملکرد، اجزای عملکرد و درصد همزیستی مایکوریزایی ریشه در گیاه دارویی شوید توده بومی همدان دو آزمایش جداگانه دردو سال، به صورت فاکتوریل با طرح پایه کاملا تصادفی در سه تکرار در شرایط گلخانه ای در دانشکده کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز طی سال های زراعی 1389 و 1390 اجرا شد.تیمارهای مورد مطالعه در این تحقیق عبارت از کود زیستی مایکوریزا در سه سطح شامل شاهد یا عدم کاربرد، کاربرد مایکوریزای گونه intraradicesGlomusو G. mosseae، کود زیستی تثبیت کننده نیتروژن در سه سطح شامل شاهد یا عدم کاربرد، کاربرد نیتروکسین و سوپرنیتروپلاس و کودهای شیمیایی نیتروژنه و فسفره در سه سطح شامل مقادیر صفر، 50 و 100 درصد مقدار توصیه شده از هر کدام بعد از تجزیه خاک بودند. نتایج نشان داد کاربرد تلفیقی و همزمان تیمارهای آزمایشی روی تعداد ساقه جانبی، تعداد چتر مرکب، عملکرد دانه و درصد همزیستی ریشه با مایکوریزا موثر بودند. کاربرد تلفیقی انواع کودهای زیستی تحت شرایط کاهش مقدار کودهای شیمیایی توصیه شده برای تغذیه شیمیایی خاک موثر واقع شد. همچنین، کاربرد جداگانه کودهای زیستی تثبیت کننده نیتروژن به ویژه سوپرنیتروپلاس و کاربرد تلفیقی مایکوریزا با مقادیر کاهش یافته کودهای شیمیایی باعث افزایش تعداد دانه در بوته شوید نسبت به تیمار شاهد گردید.

    کلیدواژگان: شوید، نیتروکسین، همزیستی
  • اسماعیل محمودی، سلیمان محمدی*، جلال صبا صفحات 271-284

    به منظور شناسایی لاین یا لاین های متحمل به تنش رطوبتی بر اساس شاخص های مختلف و شناسایی بهترین شاخص های تحمل به خشکی، 4 آزمایش در سال 86- 85 در ایستگاه های تحقیقات کشاورزی میاندوآب، همدان، اردبیل و مشهد با 18 لاین امید بخش و دو رقم شاهد در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار و در دو شرایط آبیاری کامل و اعمال تنش رطوبتی در مرحله پرشدن دانه انجام شد. نتایج نشان داد که لاین های شماره C-80-4)2) و Bkt/90-Zhong 87)8) نام گذاری شده به نام میهن با توجه به مقادیر بالای شاخص های تحمل به خشکی MP، GMP، STI، HARM، RDI و مقادیر کم شاخص های TOL و SSI، عملکرد دانه بالا در شرایط مطلوب و تنش رطوبتی در مرحله پرشدن دانه به عنوان لاین های متحمل به تنش رطوبتی در مرحله پرشدن دانه شناسایی شدند. با توجه به ضرایب همبستگی مثبت و معنی دار بین شاخص ها با عملکرد دانه در هر دو شرایط آبیاری و بین شاخص ها، مشخص گردید که انتخاب بر اساس شاخص های GMP، MP، STI و HARM منجر به انتخاب ژنوتیپ هایی با عملکرد دانه بالا در هر دو شرایط آبیاری گردید. نتایج تجزیه به عامل ها نشان داد که 99.83 درصد از تغییرات کل توسط دو مولفه تبیین شدند. مولفه اول با توجیه 70.85 درصد از تغییرات، عملکرد بالقوه و تحمل به خشکی (شاخص های MP، GMP،STI، HARM، RDI) و مولفه دوم با توجیه 28.98 درصد از تغییرات به عنوان مولفه حساسیت به تنش (شاخص های TOL و SSI) نام گذاری شدند. تجزیه کلاستر نشان داد شاخص های STI، GMP، HARM و MP در یک خوشه و TOL و SSI در خوشه دیگر قرار گرفتند.

    کلیدواژگان: تجزیه مولفه های اصلی، تنش رطوبتی، شاخص های تحمل به خشکی، گندم، همبستگی
  • رسول فخاری *، احمد توبه، حسن خانزاده، عبدالقیوم قلیپوری، محمدتقی آل ابراهیم صفحات 285-300

    به منظور بررسی اثر کشت گیاه پوششی و مصرف تقسیطی نیتروژن در مراحل مختلف رشد ذرت بر میزان تولید علوفه و زیست توده علف های هرز، آزمایشی در ایستگاه تحقیقات کشاورزی اردبیل به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 3 تکرار و 3 فاکتور انجام شد. فاکتور اول شامل چاودار، ماشک گل خوشه ای، شبدر برسیم به صورت گیاه پوششی همراه با دو شاهد (بدون وجین و با وجین)، فاکتور دوم شامل تقسیط کود نیتروژن از منبع اوره به میزان 225 کیلوگرم در هکتار با 2 سطح (سطح اول مصرف50 درصد نیتروژن در زمان کاشت و 50 درصد در مرحله 8 تا 10 برگی ذرت و سطح دوم مصرف 33.3 درصد نیتروژن در زمان کاشت، 33.3 درصد در مرحله 8 تا 10 برگی و 33.3 درصد یک هفته قبل از ظهور گل تاجی ذرت) و فاکتور سوم شامل مراحل نمونه برداری از علف های هرز در دو مرحله هشت برگی و یک هفته قبل از ظهور گل تاجی بودند. نتایج آزمایش نشان داد که گیاهان پوششی چاودار، ماشک گل خوشه ای و شبدر برسیم نقش موثری در کاهش زیست توده علف های هرز داشته و زیست توده کل علف های هرز را به ترتیب 87%، 82% و 65% نسبت به شاهد (بدون وجین) کاهش دادند. همچنین، اثر گیاه پوششی و مصرف تقسیطی نیتروژن بر مجموع عملکرد علوفه تر ذرت و گیاه پوششی معنی دار بود. به طوری که، تیمار شاهد (با وجین) با تیمار ذرت + ماشک گل خوشه ای دارای بیشترین میزان تولید علوفه بود. به طور کلی، با در نظر گرفتن منافع کنترل موثر علف های هرز و تولید علوفه بیشتر، تیمار ماشک گل خوشه ای از گیاهان پوششی مناسب به شمار می رود.

    کلیدواژگان: تقسیط نیتروژن، علف هرز، علوفه، گیاهان پوششی
  • عباس سلیمانی فرد*، رحیم ناصری صفحات 301-316

    به منظور بررسی اثر کاربرد باکتری های محرک رشد و مصرف سطوح مختلف کود اوره بر عملکرد دانه و صفات زراعی ذرت هیبرید سینگل کراس 704،آزمایشی در خرداد ماه 1391 در اراضی تحقیقاتی دانشگاه پیام نور مرکز خاش به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 3 تکرار اجرا شد. تیمارهای آزمایشی شامل چهار سطح نیتروژن (صفر، 25 درصد یعنی معادل 87.5 کیلوگرم اوره در هکتار، 50 درصد یعنی معادل 175 کیلوگرم اوره در هکتار و 100 درصد یعنی معادل 350 کیلوگرم اوره در هکتار بر اساس آزمون خاک) در کرت های اصلی و تیمار کود های بیولوژیک در سه سطح (تلقیح با باکتری ازتوباکترکروکوم، آزوسپیریلیوم برازیلنس و بدون تلقیح به عنوان شاهد) در کرت های فرعی در نظر گرفته شدند. نتایج آزمایش نشان داد که استفاده از کود شیمیایی اوره در تمامی سطوح دارای اثر معنی داری بر صفات مورد مطالعه بود. بیشترین و کمترین ارتفاع بوته، تعداد ردیف دانه در بلال، تعداد دانه در ردیف، تعداد بلال در متر مربع، وزن هزار دانه، عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک و پروتئین دانه به ترتیب در تیمار تامین 100% نیتروژن و عدم مصرف کود نیتروژن مشاهده گردید. استفاده از باکتری های محرک رشد اثر معنی داری بر صفات مورد مطالعه داشتند. به طوری که، استفاده از باکتری های محرک رشد اثر مثبتی بر عملکرد و اجزای عملکرد دانه نشان دادند. بیشترین عملکرد و اجزای عملکرد دانه در تیمارهای باکتری های محرک رشد مشاهده گردید. تیمار عدم استفاده از باکتری های محرک رشد دارای کمترین عملکرد و اجزای عملکرد دانه بود و استفاده از ازتوباکتر و آزوسپریلیوم به ترتیب موجب افزایش 8.4% و8.2 % عملکرد دانه ذرت گردیدند.

    کلیدواژگان: باکتری های محرک رشد، پروتئین دانه، عملکرد دانه، کود اوره
  • بهرام میرشکاری * صفحات 317-330

    به منظور ارزیابی رقابت سلمه تره با رازیانه از نظر برخی صفات موثر در رشد و عملکرد، آزمایشی در سال زراعی 90-1389 در ایستگاه تحقیقات کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار و با دو عامل تراکم سلمه تره شامل صفر، 2، 4، 6 و 8 بوته در هر متر از ردیف کاشت و زمان نسبی سبز شدن سلمه تره شامل همزمان، 10، 20 و 30 روز بعد از سبز شدن رازیانه اجرا شد. دوره خواب بذور سلمه تره با استفاده از اسید جیبرلیک شکسته شد. استخراج اسانس از دانه های رازیانه با استفاده از دستگاه کلونجر انجام شد. نتایج نشان داد که حضور 4 بوته سلمه تره در هر متر از ردیف کاشت تاثیری بر طول دوره رشد رازیانه نداشت. با افزایش تراکم به بیش از 4 بوته علف هرز در هر متر از ردیف کاشت شاخص میزان کلروفیل برگ رازیانه 26% کاهش یافت. اثر تراکم های بالای سلمه تره روی زمان شروع پیری برگ ها و ارتفاع بوته بیشتر از تراکم های پایین آن بود. با کاهش تراکم و تاخیر در زمان نسبی سبز شدن علف هرز بیوماس آن افت پیدا کرد. در حالی که عملکرد دانه و اسانس رازیانه به طور معنی داری افزایش یافت. در تراکم بالاتر از 4 بوته سلمه تره به ازای هر واحد تراکم علف ه رز، معادل 25 میلی لیتر در متر مربع از عملکرد اسانس کاسته شد، که بر ضرورت کنترل این علف هرز در مزرعه رازیانه تاکید دارد.

    کلیدواژگان: اسید جیبرلیک، سلمه تره، عملکرد اسانس
  • داود حسن پناه * صفحات 331-346

    این تحقیق به منظور بررسی پتانسیل تولید مینی تیوبر کلون ها و ارقام امیدبخش نیمه دیررس سیب زمینی در سیستم هواکشت طی سه سال (1392-1390) در آزمایشگاه و گلخانه شرکت به پرور سبلان اردبیل انجام شد. تعداد پنج کلون و رقم (شامل سه کلون امیدبخش 3-397009، 10-397082 و 1-397081 و دو رقم خاوران و آگریا) براساس طرح کاملا تصادفی در سه تکرار بررسی شدند. در طی دوره رشد و بعد از برداشت صفات ارتفاع بوته، تعداد ساقه اصلی در بوته، تعداد و وزن مینی تیوبر در مترمربع، متوسط وزن مینی تیوبر در مترمربع و وضعیت انبارمانی اندازه گیری شدند. نتایج تجزیه واریانس صفات مورد ارزیابی نشان داد که بین کلون ها و ارقام مورد مطالعه از لحاظ صفات تعداد و وزن مینی تیوبر در مترمربع، متوسط وزن مینی تیوبر در مترمربع، ارتفاع بوته و تعداد ساقه اصلی در بوته اختلاف معنی دار وجود دارد. کلون های امیدبخش نیمه دیررس 1-397081 و 3-397009 از لحاظ تعداد مینی تیوبر در مترمربع (به ترتیب 2766 و 2141 مینی تیوبر)، وزن مینی تیوبر در مترمربع (به ترتیب 11400 و 16500 گرم) و کلون امیدبخش نیمه دیررس 1-397081 از لحاظ متوسط وزن مینی تیوبر در مترمربع (5.59 گرم) و ارتفاع بوته (174 سانتی متر) دارای بیشترین مقدار بودند. اختلاف تعداد مینی تیوبر در مترمربع کلون های امیدبخش نیمه دیر رس 1-397081 و 3-397009 با رقم آگریا به ترتیب 1166 و 541 مینی تیوبر در مترمربع بود. متوسط وزن مینی تیوبر در مترمربع در سیستم هواکشت 6.16 گرم بود.

    کلیدواژگان: سیب زمینی، کلون، مینی تیوبر، هواکشت
  • ندا ظفرنادری، سعید اهری زاد * صفحات 347-362

    به منظور ارزیابی واکنش لاین های اینبرد نوترکیب گندم نان در شرایط کمبود آب، آزمایشی به صورت طرح کرت های خرد شده در قالب بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در سال 1388 در ایستگاه کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز اجرا شد. فاکتور اصلی شامل سه سطح آبیاری (80، 120 و 160 میلی متر تبخیر از تشتک کلاس A) و فاکتور فرعی شامل هشت لاین اینبرد نوترکیب به همراه دو والد (روشن و سوپرهد) بودند. نتایج حاصل از تجزیه واریانس داده ها، نشان از وجود اختلاف معنی دار بین سطوح مختلف آبیاری و نیز لاین های مورد مطالعه از نظر عملکرد دانه داشت. در حالی که بین دو عامل مورد ارزیابی اثر متقابلی مشاهده نگردید. در ارزیابی لاین ها بر اساس معیارهای مقاومت به خشکی، از نظر شاخص های SSI وTOL در تنش کم آبی با 120 میلی متر تبخیر، لاین های 1، 7، 41 و رقم روشن و در تنش کم آبی با 160 میلی متر تبخیر، لاین های 7 و 19 لاین های متحمل بودند. در حالی که در هر دو شرایط تنش از نظر شاخص های STI ، MP و GMP لاین های 37، 38 و رقم روشن به عنوان لاین های متحمل به کم آبی شناسایی شدند. گروه بندی لاین ها با استفاده از تجزیه خوشه ای بر اساس عملکرد دانه و نیز معیارهای مقاومت به خشکی، لاین های 1، 30، 32، 37، 38، 41 و رقم روشن را در سطح آبیاری با 120 میلی متر تبخیر و لاین های 30، 37، 38 و رقم روشن را در سطح آبیاری با 160 میلی متر تبخیر از نظر تحمل به خشکی، در کلاس برتر قرار داد.

    کلیدواژگان: تجزیه خوشه ای، تنش کمبود آب، گندم نان، لاین اینبرد نوترکیب
  • مهدی کشته گر، اکبر صفی پور افشار *، فاطمه سعید نعمت پور صفحات 363-374

    در زمین های زراعی، آلودگی فلزات سنگین به خاطر استفاده از پساب های صنعتی آلوده و کاربرد بی رویه ی کودهای فسفاته به یک مشکل اساسی تبدیل شده است. دوام بلند مدت زیست شناختی و باقی ماندن در خاک، سبب انباشته شدن این فلزات در زنجیره غذایی و در نتیجه سبب تاثیرات منفی بالقوه برای سلامت انسان می گردد. به منظور بررسی تاثیر فلزهای مس و سرب در خاک آلوده بر صفات ریخت شناختی، میزان پرولین و پراکسیداسیون لیپیدی دو رقم ماش، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی انجام شد. فلز مس در غلظت های صفر، 150، 300 و 400 میلی گرم در کیلوگرم خاک خشک و سرب در غلظت صفر، 200، 400 و 600 میلی گرم در کیلوگرم خاک استفاده شد. پس از رشد گیاهان به مدت چهار هفته در خاک آلوده، ارتفاع بخش هوایی، طول ریشه، وزن تر و وزن خشک اندام هوایی و ریشه، میزان پرولین و میزان پراکسیداسیون لیپیدی در برگ سنجیده شد. نتایج حاصل از پژوهش حاضر، حاکی از تاثیر منفی و سمی فلزات سنگین مس و سرب بر گیاه ماش است، به طورکلی با افزایش غلظت مس و سرب در محیط رشد، صفات ریخت شناختی تغییر یافته است. رقم سیستان تاثیر پذیری بیشتری از فلزات سنگین داشته و نسبت به رقم گوهر صفات ریخت شناختی آن تغییرات منفی بیش تری را نمایان ساخت. فلزات مس و سرب بر میزان پرولین و پراکسیداسیون لیپیدی در گیاه ماش تاثیر زیادی داشت. ضمن این که میزان پرولین و همچنین پراکسیداسیون لیپیدی تحت تنش فلزات مس و سرب در رقم سیستان افزایش بیشتری نشان داد.

    کلیدواژگان: پراکسیداسیون لیپیدی، پرولین، فلزات سنگین، صفات ریخت شناختی، ماش
  • شیرین نیکو، محمود پوریوسف میاندوآب *، عبدالله حسن زاده قورت تپه صفحات 375-394

    به منظور ارزیابی و شناسایی اکوتیپ های متحمل به خشکی شبدر یک ساله، تعداد هفده اکوتیپ از گونه های شبدر به صورت کرت های یک بار خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار، تحت دو شرایط تنش خشکی (دیم) و بدون تنش (فاریاب) در مزرعه تحقیقاتی ساعتلوی ارومیه مورد آزمایش قرار گرفتند. در این مطالعه عملکرد اکوتیپ ها در شرایط بدون تنش (Yp) و دارای تنش (Ys) با استفاده از شاخص های تحمل از جمله میانگین بهره وری (MP)، شاخص تحمل (TOL)، میانگین هندسی بهره وری (GMP)، میانگین هارمونیک (HM)، حساسیت به تنش (SSI) و تحمل تنش (STI)، ارزیابی شدند. اختلاف معنی داری میان اکوتیپ ها از نظر عملکردهای آبی و دیم دیده شد که بیانگر وجود تنوع ژنتیکی و امکان انتخاب برای تحمل به خشکی و استفاده از آنها در مطالعات ژنتیکی و اصلاحی بعدی می باشد. همبستگی بالاتر شاخص های MP، GMP، HM و STI با عملکرد اکوتیپ ها در شرایط تنش و بدون تنش می تواند به عنوان یک معیار ارزیابی تحمل به خشکی آنها به کار رود. در محیط دارای تنش و بدون تنش بیشترین عملکرد و بیشترین مقادیر این شاخص ها متعلق به اکوتیپ شماره 11 (Trifolium resupinatum L.) بود. تجزیه خوشه ای اکوتیپ های مقاوم شماره 11، 2 و 13 مربوط به (T. resupinatum L.) و 8 و 10 مربوط به(T. echinatum L.) را در یک گروه و بقیه اکوتیپ ها را در گروه دیگر به عنوان اکوتیپ های حساس قرار داد. با توجه به این چهار شاخص و عملکرد بالا در محیط تنش و بدون تنش و همچنین نمودار چند متغیره ی بای پلات، اکوتیپ شماره 11 (T. resupinatum L.) به عنوان بهترین اکوتیپ متحمل به خشکی تشخیص داده شد.

    کلیدواژگان: تجزیه خوشه ای، شبدر، شاخص های تحمل به خشکی، عملکرد علوفه
  • نیوشا ولایی*، سیده زهرا حسینی سیسی صفحات 395-406

    توان گیاهان برای کاهش اثرات منفی حذف برگ (گیاه خواری) بر رشد آنها، تحمل گیاه خواری نامیده می شود. شنگ (Tragopogon graminifolius) علف هرزی چندساله می باشد که در سرتاسر جهان گسترش دارد. به منظور بررسی اثر حذف برگ در شرایط بدون خسارت (کنترل)، 50 درصد حذف برگ در مرحله 10 برگی، 50 درصد حذف برگ در مرحله 20 برگی و 100 درصد حذف برگ در مرحله 20 برگی بر بقا و زیست توده نهایی شنگ آزمایشی در سال 1391 در قالب طرح کاملا تصادفی اجرا شد. نتایج نشان داد که تعداد برگ های فعال نهایی، تعداد گل و دانه، تعداد شاخه های جانبی و ارتفاع نهایی علف هرز شنگ در تیمار 100 درصد حذف برگ در مرحله 20 برگی به طور معنی داری کمتر از سایر تیمارها بود (P<0.0001). این نتایج حاکی از آن است که با ایجاد تنش گیاه خواری و کاهش تعداد برگ، توانایی فتوسنتز و در نتیجه توان گیاه برای ادامه بقا و تولید اندام زایشی علف هرز شنگ کاهش یافته است. به علاوه، شدت و زمان اعمال تنش در اواسط دوره رشد گیاه اثرات منفی بر رشد زایشی این علف هرز داشت تا آنجا که تعداد دانه تولیدی در تیمار 100 درصد حذف برگ در مرحله 20 برگی 66.7 درصد نسبت به شاهد کاهش یافت. با کاهش مولفه های رشدی در علف هرز شنگ، زیست توده اندام های هوایی و زیرزمینی در تیمار 100 درصد حذف برگ در مرحله 20 برگی نیز به ترتیب 52.58% و 52.06% از تیمار شاهد کمتر بود (P<0.0001). نتایج نشان داد که جمعیت این علف هرز چندساله علی رغم تحمل خسارت قادر به جبران بافت از دست رفته خود نمی باشد. این یافته به لحاظ پایداری این گیاه در زیستگاه های مختل شده از اهمیت اکولوژیک برخوردار است.

    کلیدواژگان: رشد رویشی و زایشی، گیاه خواری، Tragopogon graminifolius
|
  • A. Eslami*, R. Sadrabadi Haghighi, M. Zafarian Pages 243-256

    To study the effect of application methods of Fulzym biofertilizer (containing Bacillus subtilis) on yield¡ yield components and some morpho-physiological characteristics of four cultivars wheat¡ an experiment was conducted in field of Astan Quds Razavi in 2010- 2011. The experiment performed was in split plot based on randomized complete block design with three replications. Four wheat cultivars (Falat¡ Pishtaz¡ Bahar and Toos) were assigned to main plots and four biofertilizer application methods (as seed inoculation¡ using in irrigation water¡ seed inoculation and irrigation and control) to sub plots. Results indicated that Falat had the lowest plant height (61.5 cm) than other varieties. Plant height of Toos and Pishtaz were about 14.5 percent higher than Falat. Application methods of Fulzym increased chlorophyll content and plant height. Highest chlorophyll contents were obtained when seeds inoculated by Fulzyme and used through irrigation. At the end of growing season¡ it was found that chlorophyll content of Falat and Toos flag leaves were higher than Pishtaz and Bahar. It was also revealed that Bahar when Fulzyme was used showed a better response to treatments than other varieties as for as biological and seed yields were concerned. Highest seed yield produced by irrigation and combination of seed inoculation and irrigation (9063 and 8609 kg.ha-1) and lowest seed yield (5858 kg.ha-1) to Falat in the control treatment.

    Keywords: Biofertilizer, Fulzym, Triticum aestivum L, Yield, Yield Component
  • F. Hashemzadeh*, B. Mirshekari, Mehrdad Yarnia, F. Rahimzadeh Khoei, A. Tarinejhad Pages 257-270

    To study the effect of biofertilizers (mycorrhiza, nitroxin and supernitroplus) and chemical fertilizers (nitrogenous and phosphorus) on yield, components of yield and mycorrhizal colonization percent on commen dill (Anethum graveolens L.) two separate two-year experiment were conducted using a factorial experiment design based on completely randomized design with three replications under greenhouse conditions at the Faculty of Agriculture, Islamic Azad University, Tabriz Branch, Iran, during 2010 and 2011. Treatments consisted of mycorrhizal application in three levels, (without using mycorrhiza as control, application of species of two mycorrhiza Glomus intraradices and G. mosseae, nitrogen-fixing biofertilizers in three levels (without application as control,applicationofnitroxin and supernitroplus) and chemical fertilizers of nitrogen and phosphorus in three levels including (zero, 50% and 100% of recommended dose according to soil analysis). The results showed that combined and simultaneous application of experimental treatments were effective on number of lateral branch, number of umbel per plant, seed yield and percent of root colonization with mycorrhiza. The combined application of biofertilizers under reduced application of nitrogen and phosphorous chemical fertilizers (zero and 50% recommended dose) affected these positively. Also, separate applications of nitrogen fixing biofertilizers, especially supernitroplus and combined application of mycorrhiza with reduced amounts of chemical fertilizers increased the number of seeds per plant against the control treatment.

    Keywords: Bio, Chemical Fertilizers, Colonization, dill, Nitroxin
  • E. Mahmoodi, S. Mohammadi*, J. Saba Pages 271-284

    To identify drought tolerant genotypes, by using different indices and presenting the best indices, four separate trials at the Agricultural Research Stations of Miyandoab, Mashhad, Hamedan, and Ardabil, were conducted with 18 wheat lines and two checks in a randomized complete block design with three replications during 2006-2007, under full-irrigation and exposing the lines to drought stress at grain filling stage. Result showed that lines 2(C-80-4) and 8(Bkt/90-Zhong 87), also named as Mihan variety, having the maximum values of MP, GMP, STI, HARM, RDI and the least values of TOL and SSI indices, identified to be as high grain yielders in both full irrigation and water deficit at grain filling stage. The significant and positive correlations of YP and YS with MP, GMP, STI, and HARM, indicated that they are the proper indices to select high yielding wheat genotypes under stress and non-stress conditions. According to principle component analysis, two components justified 99.83% of all variations. First vector showed 70.85% of variations, yield potential component and drought tolerance indices (MP, GMP, STI, HARM and RDI) and the second rector justified 28.98% of total variations which would be named as “drought susceptible components (TOL and SSI indices). According to results of cluster analysis, MP, GMP, STI, HARM indices are found to be in one group, and TOL and SSI indices in the other group.

    Keywords: Correlations, Drought tolerance indices, Principle component analyses, water stress, wheat
  • R. Fakhari*, A. Tobeh, H. Khanzadeh, A. Gholipouri, M.T. Alebrahimi Pages 285-300

    To evaluate the effect of cover crops, split application of nitrogen and control weeds on forage corn and weed biomass a factorial experiment based on randomized complete block design with three replications and three factors was conducted at the Agricultural Research Station of Ardabil (Iran) during 2012 crop year. The first factor was cover crops (consisting of winter rye, hairy vetch, berseem clover, with and without weeding) as controls. The second factor was two levels of split application of 225 kg.ha-1 urea at two growth stages forage corn: the first level (N1= 1/2 at planting and 1/2 at 8-10 leaf stage), second level (N2= 1/3 at planting, 1/3 at 8-10 leaf and 1/3 one week before tasselling stage). The third factor consisted of two levels of weed control: weeding at 8 leaves and weeding one week before tasselling. Results showed that winter rye, hairy vetch and berseem clover cover crops decreased total weed dry weights up to 87, 82 and 65 % respectively as compared to control (without weeding). Cover crops and nitrogen application time had a significant effect on yield of fresh forage corn and cover crops. Based on the advantages of effective weed control and higher forage production of hairy vetch it can be recommended as proper cover crop.

    Keywords: cover crops, Forage, Nitrogen split, weed
  • A. Soleymanifard*, R. Naseri Pages 301-316

    To study the effects of urea fertilizer and bio-fertilizers on grain yield and important agronomic traits in maize (Zea mays L. Sc704), a split plot experiment based on randomized complete block design with three replications was conducted in Payame Noor University of Khash Research Field during 2011-2012 cropping season. Four different levels of urea consisting of zero, 25% (equal to 87.5 kg.ha-1), 50% (equal to 175 kg.ha-1) and 100% (equal to 350 kg.ha-1) based on the results of soil analysis were assigned to main plot and bio-fertilzers, including Azotobacter, Azospirillum and non- inoculation, to sub plot. Results indicated that nitrogen fertilizer affected the traits under study significantly. The highest and lowest plant height, the number of seed per ear row, the number of grain per row, ears.m-2, 1000 kernel weight, seed yield, bilogocal yield and seed protein content were obtained by using 100% nitrogen fertilizer and control (zero level of urea) respectively. Using bio-feretlizers also had a significant effect on traits under study. Bio-fertilizer had positive effect on seed yield and yield components. Thus, there was a seed yield increase of 8.4% and 8.2% by using Azotobacter and Azospirillum compared to the non- inoculated seeds, respectively.

    Keywords: Plant growth promoting bacteria, Protein content, Seed yield, Urea Fertilizer
  • B. Mirshekar * Pages 317-330

    To evaluate competition between lambsquarters (Chenopodium album) and fennel (Foeniculum vulgare) on some traits effective on growth and yield a factorial experiment was conducted during 2010-2011 in Agricultural Research Station of Islamic Azad University, Tabriz Branch, Iran, based on randomized complete blocks design with 3 replications. Treatments were weed density (0, 2, 4, 6 and 8 plants per meter row) and its relative emergence times (simultaneously, 10, 20 and 30 days after crop emergence). Dormancy in lambsquarters seeds was broken using gibberlic acid. Essential oil of seeds was extracted by celevenger type apparatus. Results indicated that emergence of 4 weed plants per meter row had no significant effect on fennel growth period. When weed density increased more than 4 plants per meter row, leaf chlorophyle content index increased 26%. Effect of higher weed densities on the time of leaf senescence appearance and plant height was more than lower weed densities. Reduction of weed density and delaying its time of relative emergence decreased weed biomass. While, seed and essence yield increased, significantly. In those weed densities higher than 4 plants per meter row essence yield reduced 25 mL ha-1 per weed. It seems that the weed control in fennel field is necessary.

    Keywords: Gibberlic acid, Lambsquarters, Essence yield
  • D. Hassanpanah * Pages 331-346

    This study was performed to investigate potential production of mid-late maturing promising mini-tuber clones and cultivars under aeroponic system during 2011-2013 in both laboratory and greenhouse of Ardabil Sabalan Behparvar Company. Five clones and cultivars (three promising clones 397009-3, 397082-10 and 397081-1, and two cultivars, Khavaran and Agria) were evaluated in completely randomized designs with three replications. During growing period and after harvesting the crop some important traits like plant height, main stem number per plant, mini-tuber number and weight per square meter, mean mini-tuber weight per square meter and storability of mini-tubers were measured. Analysis of variance showed that mini-tuber number and weight per square meter, mean mini-tuber weight per square meter, plant height and main stem number per plant among clones and cultivars were significantly different. The mid-late maturity promising clones of 397081-1 and 397009-3 produced higher mini-tuber number per square meter (2766 and 2141 mini-tubers, respectively), mini-tuber weight per square meter (11400 and 16500 g, respectively) than the remaining types. Mid-late maturity promising clone of 397081-1 also produced higher mean mini-tuber weight per square meter (5.59 g) and plant height (174 cm) as compared with the others. The differences per square meter in the number of mini-tuber of mid-late maturing promising clones of 397081-1 and 397009-3 with Agria cultivar were about 1166 and 541, respectively. Mean mini-tuber weight per square meter in aeroponic system was 6.16 grams.

    Keywords: Aeroponic system, Clone, Mini, tuber, Potato
  • N. Zafar Naderi, S. Aharizad * Pages 347-362

    To evaluateresponse of bread wheat recombinant inbred lines to water deficit, a split plot experiment arranged in randomized complete block design (CRBD) was conducted using eight recombinant inbred lines and their parental cultivars (Roshan and Super Head) with three replications under three irrigation levels (80, 120 and 160 mm evaporation from class A pan) at the Agriculture Research Station of Islamic Azad University, Tabriz Branch during 2009. The results of analysis of variance data collected revealed significant difference among lines and irrigation levels for grain yield. While line × irrigation level interaction was non significant for grain yield. Based on SSI and TOL, drought tolerance indices lines number 1, 7, 41 and Roshan cultivar under 120 mm evaporation, and lines number 7 and 19 under 160 mm evaporation were the tolerant lines. Under both stress conditions according to STI, MP and GMP indices, lines number 37, 38 and Roshan cultivar were recognized as the tolerant lines to water deficiet. Cluster analyses based on grain yield and drought tolerance indices recognized the lines number 1, 30, 32, 37, 38, 41 and Roshan cultivar under 120 mm and lines number 30, 37 and 38 and Roshan under 160 mm evaporation as the most drought tolerants and higher producers.

    Keywords: Bread wheat, Cluster Analysis, Recombinant inbred line, Water deficit stress
  • M. Kehstegar, S.A. Afshar*, S.F. Nematpour Pages 363-374

    Heavy metal contaminations of agricultural fields, due to use of industrial waste water and excessive application of phosphate fertilizers, has become a major problem. Biological stability in soil for long-term, causes these metals accumulate in food chain and thus potentially affect human health. To investigate the effects of copper and lead on growth parameters, lipid per oxidation, peroline content in two cultivars of mung bean, a factorial experiment was conducted in a completely randomized design. Copper used in three concentrations (0,150, 300 and 400mg/kg) and Pb in four concentration (0, 200, 400, 600mg/kg). After four weeks, plants grown in contaminated soil were collected and shoot height, root length, fresh weight and dry weight of shoot and root; proline content and lipid per oxidation in leaves were measured. The results showed that copper and lead had negative and toxic effect on the mung bean growth features. Generally with increasing concentrations of cu and Pb in soil, growth parameters were decreased. Between the two cultivars (Gohar and Sistan), Sistan was affected more than Gohar. Proline content and lipid peroxidation in treated mung bean were increased. Also Sistan cultivar showed more proline content and lipid per oxidation than Gohar.

    Keywords: Copper, Heavy Metals, Lead, Lipid per oxidation, Proline, Vigna radiate
  • Sh. Nikou, M. Pouryousef Miandoab*, A. Hassanzadeh Gorttape Pages 375-394

    To evaluate clover ecotypes by using drought tolerance indices, 17 annual clover ecotypes were tested in a split-plot experiment by using randomized complete block design with three replications, under two irrigated and rain-fed conditions in the Saatlo Research Station in Urmia, Iran. In this study, based on the dry matter yield in stressed (Ys) and non-stressed (Yp) conditions, quantitative values of drought tolerance indices of mean productivity index (MP), tolerance index (TOL), geometric mean productivity index (GMP), harmonic mean index (HM), stress susceptibility index (SSI), and stress tolerance index (STI) were calculated. There was a significant difference among the ecotypes as to their yields under irrigated and rain-fed conditions, which indicated the existence of genetic diversity and the possibility of selection for drought tolerance and using them in breeding programs for further genetic. The correlations among drought indices and Yp and Ys showed that MP, GMP, HM, and STI were highly correlated with Yp and Ys. Cluster analysis categorized tolerant ecotypes No. 11, 2, 13, 8 and 10 in the same group and the others in the sensitive one. Based on the values of indices and higher dry matter yield, in both stress and non-stress conditions, ecotype No. 11 (T.resupinatum L.) was recognized to be as the most tolerant ecotype against drought.

    Keywords: Clover, Cluster Analysis, Drought tolerance indices, forage yield
  • N. Valaie*, S.Z. Hosseini Cici Pages 395-406

    The ability of plants to reduce the negative effects of leaf removal or simulated herbivory on their growth is defined as their tolerance. Tragopogon graminifolius is a herbaceous perennial weed distributed around the world. To investigate the effect of leaf removals like 100% leaf removal, no damage (control), 50 % leaf removal at ten- leaf stage, 50 % leaf removal at twenty- leaf stage and 100 % leaf removal at twenty- leaf stage on its survival and final biomass of this plant, a greenhouse study was conducted during 2011 in completely randomized design. The results showed that the number of active leaves, number of flowers and seeds, number of branches and final height of T. graminifolius were significantly lower in “100% leaf removal at twenty-leaf stage” (P

    Keywords: Herbivory, Vegetative, reproductive growth, Tragopogon graminifolius